Het is afscheid en er is vlees.

Kipnuggets met zijn vrinden. Lekker een mexicano pindasaus bij de patat en misschien ook toch maar lekker een hamlapje tijdens t diner...werd er, ogenschijnlijk achteloos, door Zoon2 eten besteld toen wij een boodschappenlijstje maakten.
Eerst keek hij nog wat schichtig om zich heen terwijl hij deze diner wensen deelde. Daarna keek hij alleen nog met een scheef oog naar mij. Tot hij zich overal overheen zette en schaamteloos pasta met spekjes naar binnen schrokte, zoals een dertienjarige in een groeispurt betaamt.

De vegetarische Zoon2 is ineens weer een carnivoor. Jarenlang at ik stukjes vis met het kind, terwijl Zoon1 en mijn geliefde zich tegoed deden aan hammetjes uit de oven en zulks. Schnitzels met erwten en kaas bakten wij, er werden twee soorten saus voor de pasta gemaakt en ik fietste dorp en stad af voor supermarkten met lékkere nep-worst voor op brood.
Allemaal geen probleem natuurlijk, want het was te prijzen dat het dier-liefhebbende kind zo barmhartig was met de viervoeters in ons bestaan. En tweevoeters natuurlijk, in het kader van de gevleugelden.
De ommekeer van het vegetarische leven naar een vleesetend bestaan is onduidelijk in zijn oorsprong. Het maakt mij ook niet uit, en eerlijk gezegd vind ik het wel zo gezond. Afwisseling is het beste, want alleen maar spliterwtenen soja is voor niemand goed, laten we wel zijn.

Daarom wissel ik ook graag af tussen wijn en bier. Granen, hop, water, druiven, sulfiet. Zeg maar de Schijf Van Vijf. Ik heb heus wel opgelet vroeger op school.

Over school gesproken, slaagde Zoon1 voor Het Gymnasium en was er dientengevolge de diploma uitreiking. Urenlang luisterden wij naar tranentrekkend goede cijfers, er werd gestrooid met Cum Laude en de komende studies van de kinders zijn allemaal schrikbarend knap en slim en soms in verre oorden ook nog. Zoon1 gaat naar Amsterdam, wat nog soort van te doen is, voor het moederhart.
Als ik even vergeet dat ik ook zeventien ben geweest. Hij werkt er ook tegenwoordig. Heb ik ook gedaan. Ook in de horeca.
Ook dat verdrink verdring ik maar even.

Filosofie gaat het kind studeren.
Levensbeschouwing. Wijsbegeerte.
En dat voor iemand die volledig in paniek raakt als hij ziet dat er een vogel op het dak zit. Of die al sinds hij kan lopen struikelt over elke grasspriet die uit het gareel staat. Maar dat is ook een levenshouding natuurlijk.

Ik heb er natuurlijk alle vertrouwen in.

Net als in Zoon2 die na de vakantie reeds naar de tweede gaat. Een sloot nieuwe vrienden gemaakt heeft, zijn voetbalteam naar het kampioenschap heeft geholpen, misschien niet geheel eigenhandig, maar in mijn ogen wel. Vleesetend en wel. Ik kan hem wel opeten.

Zelf had ik een familie reünie. Helaas verpakt in een uitvaart, maar het goede daaraan was, dat ik een groot deel van mijn familie weer eens zag. Ik dronk een geruime hoeveelheid wijn met mijn nichten en hun aanhang, ik geraakte daardoor bijna niet meer thuis van Utrecht naar de huidige woonplaats en ging de volgende dag gewoon weer aan het werk. Ook een soort kampioenschap als je het mij vraagt.

In het kader van afscheid, van rechtsdraaiende tofuburgers, van de middelbare school, van de brugklas en van dierbaren... volgt over een paar dagen het afscheid van ons brakke, oude, wiebelige, krakende maar ontzettend geliefde vakantiehuisje op de Veluwe.

Al een jaar of acht komen wij elk jaar op het vakantiepark waar mijn ouders een vakantiehuisje hebben en waar wij dan honderd meter verderop een eigen huisje hebben. We doen samen leuke dingen, we borrelen en slingeren de barbecue aan, maar we hebben ook onze eigen plek en vullen de avonden met wijn spelletjes en chips. Voor iemand die niet perse van spelletjes houdt, ben ik behoorlijk fanatiek op de verkansie.

Het huisje kraakt aan alle kanten. De badkamer is het woord bijna niet waard, Zuske moet haar leven daags wagen om in- en uit bed te komen en wat voor een keuken door moet gaan is een slap aftreksel van een waterput in Ethopië en een vorm van koken uit de Middeleeuwen. Desalniettemin worden we gevoed, vooral omdat De Man een onuitputtelijk geduld heeft met betrekking tot eieren bakken en pasta saus maken met twee pannen die uit ongeveer 1500 komen.

We nemen lichtjes mee om het terras te verfraaien, kaarsjes, koffie, wijn, boeken en zwembroeken. Het is bij voorbaat al een geweldige week.

We lunchen bij de zaak waar Mensen Met Een Beperking werken en het is altijd supergoed. Zoon1 maakt wat ongepaste grappen, Oma kijkt schichtig omn zich heen, Opa lacht in zijn vuistje. We gaan de Action in en kopen tassen vol onzin, we lachen onzettend hard om alles en Tante2 (Van vaderskant) buigt in alles mee en lacht nog harder.

Maar ze gaan het verkopen, het huisje. Onze familiebasis.
De Zonen vinden het NIET leuk, want ondanks vakantieplannen naar Griekenland of Frankrijk, is de Veluwe altijd favoriet. Zuske en ik vinden het niet leuk. De omgeving vindt het niet leuk want wij zijn grootverbruikers in de horeca en retail.

Het is het afscheidsjaar. We gaan morgen weg en ondanks jaren ervaring nemen we pas dit jaar het tosti apparaat en de koffiemachine mee. Al doende leert men, immers.

Morgen geef ik Zoon2 een broodje ham mee voor onderweg.

Van 2005 tot 2023. En daartussen.

14 juni 2023. Zoon1 is geslaagd. Voor het Gymnasium. Dat zet ik erbij, want het is zooo knap.

Achtentwintig april 2005. Kwam ik erachter dat ik zwanger was van Zoon1. Twee dagen voor (toen nog) Koninginnedag.
Balen jonge.
Geen bier drinken.
Maar wel blij hoor. Het was gepland, daags voor mijn 26e verjaardag. Ik had het alleen niet zo snel verwacht. 'Heeeee, laten we een baby maken' zei Echtgenoot1 een paar weken daarvoor.
Ik: 'Hahahaaa ok!!!'

(...) Flats. Zwanger.

Geen wijn meer, stoppen met roken en DIK dat ik werd! Niet normaal. Ik at ongeveer vijf mars-repen per dag en kwam zo'n 35 kilo aan. Op Sinterklaasavond braken mijn vliezen en na een kleine baring was daar het kind. Mijn Zuske huilde aan de telefoon en ik heb vooral veel gelachen in het kraambed. Schijnt iets te maken te hebben met adrenaline.

Eenmaal thuis had ik geen idee. En dat is eigenlijk zo gebleven. Hij at en dronk en groeide. En dat leek mij een solide situatie. En hij was lekker dik en lachtte veel. Meer wenste ik niet van een baby.

Ik werd erg slank, want ik wandelde nogal veel, anders sliep hij niet. Ergens onderweg trouwde ik met zijn vader. Dat liep jammerlijk af een paar jaar later, maar dat doet niks af aan de goede jaren die we gehad hebben en de Zonen die we kregen.

De zoon ging naar de kinderopvang, maar een jaartje, want daarvoor was ik thuis met hem. Daar blonk hij uit in schattigheid, wat logisch was. Toen hij vier werd, was het tijd voor school.

Vijf januari 2010. De eerste schooldag van Zoon1.
Zes januari 2010. Zoon2 werd geboren.
Zes januari 2010, iets na 07.00 in de ochtend: Complete hysterie van Zoon1,(vlak daarvoor nog gewoon Zoon) zijn vader en ik. En misschien de kraamzorg die iets van de spanning meekreeg.
Het arme kind, had net zijn eerste schooldag meegemaakt en kreeg in de nacht daarna zijn broertje. Hoogzwanger had ik hem die dag nog naar school gebracht met zijn eerste broodtrommeltje en ging daarna uitgeput naar huis, nog onwetend van het feit dat de gezinsuitbreiding niet nog twee, drie of vier weken zou duren, maar nog maar een paar uur. (Ik had het kunnen weten, prima op tijd, want had zin in een kommetje wijn.)

Naar school gebracht moest hij, beschuit met muisjes moest hij mee, want zo is dat nou eenmaal. Echtgenoot1 was er maar druk mee, terwijl ik met Zoon2 aan de tiet zat en er nog van moest bijkomen dat hij er was.

Zoon1 had hier ogenschijnlijk niks van. Blij met het broertje en blij met de schoolsituatie. Mamma steeds in bed vond hij ook wel prima en al het bezoek gezellig. Opa, oma, tante, leuke vriendinnen, hij vond het allemaal wel leuk hoor.

Hij was binnen 1 dag zindelijk, dag en nacht. Zomaar opeens. Toen het net bijzonder goed uitkwam.

Dat hij in de avond om zes uur al in bed lag, zodat ik meer tijd had voor de nieuwe baby, had hij toch niet in de gaten dacht ik. Naar later inzicht denk ik daar anders over, maar hij klaagde niet.

De kleuterklassen liep hij vloeiend door. Niks aan te merken op t vingerverven en macaroni plakken. Dat hij de blokken op grootte legde en de klei op kleur, en misschien de boekjes op alfabetische volgorde....dat had niemand door.

Tot op een dag Juf F haar intrede deed. Zij had meteen door dat het kind anders was dan de rest van haar kleuterkes. Hij kon namelijk al lezen. In de kring aan het begin van de ochtend zaten alle ouders hun kind voor te lezen. Mijn kind las mij voor. Ik vond t wel gezellig, vond er aanvankelijk niks bijzonders van. Totdat Juf F het opmerkte.

Dankzij haar kon hij Groep3 overslaan en meteen beginnen in groep4.

De foto komt nog af en toe voorbij. Een lief jongetje met een geruit blousje en een voorzichtig lachje, aan het schooltafeltje.

Hij had wel vrienden, werd uitgenodigd op feestjes en deed het allemaal prima zoals het hoort. Schoolreisjes, avondvierdaagse, trakteren, op voetbal, tralala. Maar écht een klein kind was hij nooit. Elke week gingen we naar de bibliotheek en haalde hij letterlijk 7 boeken. En las ze allemaal. Op een gegeven moment had hij alles wat hij wilde lezen uit en moesten we naar andere kasten, voor oudere kinderen. Terwijl hij weer een mandje boeken vulde, las ik Donald Ducks en probeerde Zoon2 ervan te weerhouden om een en ander te slopen en/of op te eten.

Hij speelde nooit. Ongeacht welk speelgoed er het huis in werd gesleept. Het enige dat hij leuk vond waren fantasie spelletjes met zijn vader (of zijn moeder, maar die had er geen geduld voor). Mikado hebben we een tijd gespeeld, dat vond ik nog wel grappig. Hij ging op Schaken. Hij deed mee met Wiskunde wedstrijden op school en won elke keer.
Een korte periode hield hij van films kijken en waren we gedoemd om Bob de Bouwer te kijken. Die ene in Oostenrijk en die ene in het Wilde Westen. GEK werden we ervan, maar dat kon hem bekoren.

Hij heeft altijd van musea gehouden. Dus dat waren leuke uitstapjes. Naar Amsterdam, in Haarlem, of waar we op vakantie waren. "Mamma en Zoon's dagje uit" werd een heel ding. Dan gingen we samen lunchen en naar een museum. Tegenwoordig gaan we bier drinken.

Zijn hele jeugd had hij een knuffelkonijn die hij niet losliet. Nana.
Op een kwade dag was het kwijt. Hele huis en omringende buurten overhoop gehaald zonder resultaat. Ik kocht een nieuwe met het verhaal dat Nana uit logeren was geweest en in de wasserette had geslapen. Hij keek me wantrouwig aan, maar nam haar toch voorzichtig in zijn armen. Een heel aantal weken later vond ik de oude terug. En het gezicht dat hij toen trok, vergeet ik nooit meer. Een mix van ongeloof, geluk en opluchting. Hij had al die tijd geweten dat het niet klopte. Hij trok Nana tegen zich aan en ik ging stiekem huilen in de tuin.
Nana ligt nog steeds op zijn nachtkastje. Heb ik daar neerlegd hoor, maar hij heeft haar wel laten liggen.

Zijn vader en ik gingen een kleine tien jaar geleden uit elkaar. En zonder de Zonen had ik nu in de goot gelegen. Of er misschien net uit geweest, je weet het nooit immers. Misschien was ik een godsvrezend lid van de scouting geworden, in het ergste geval. Zoon1 en 2 maakten dat ik mijn bed uit kwam, dat ik een ander huis zocht en vond en dat ik iets anders dan pizza at. Ze klaagden niet dat er weer macaroni op het menu stond of dat er in ons huishouden niet op wintersport werd gegaan. Zoals in de rest van Het Dorp waar we woonden. Zoon1 vooral, en dat weet ik zeker, had haarfijn door hoe de situatie was en was de eerste die naast mij zat op ons Terraske, als ik met een kommetje wijn zat, het huilen nader dan het lachen.
Hij vertelde mij grappen, maakte mij aan het lachen, waardoor ik ook weer grappen kon maken, waar we samen dan om lachten. Hetzelfde gevoel voor humor maakt dat wij lachen om de meest gruwelijke dingen die we zeggen.

Toen het leven mij weer vrolijk gestemd was en ik De Man ontmoette, 14 september 2017, waren de Zonen de eersten die hem omarmden. Misschien nog wel eerder dan dat ik wist dat dit het was. Na een klein reeksje aan mannen-gedoe, wist ik heus wel dat ik nu een goede te pakken had, maar als de Zonen dat dan ook meteen zien...dat is wel een teken aan de wand. Ik had nooit kunnen verzinnen hoe goed dat gaat. Het grootste geluk in mijn leven.

Zoon1 heeft een vriendengroep waar ik ook erg van hou. Ze komen regelmatig hier en ik voel me een groots bevoorrechte moeder, dat ze hier graag komen, dat ik erbij mag zitten en dat het onzettend gezellig is. De jongens zijn ook allemaal geslaagd gisteren en ik was op allemaal even trots.
Ik mis het ex-vriendinnetje enorm, maar ook daar mag ik gelukkig nog mee appen. Hulde aan de tegenwoordige tijd.

We hebben ook heus wel eens onmin, Zoon1 en ik. We lijken enorm op elkaar en dan heb je dat soms. Maar we maken het altijd meteen weer goed en dat heb ik ze ook geleerd. Ruzie maken is niet leuk, maar het kan soms en het geeft niet, als je het maar weer goed maakt. De laatste keer lag het vooral aan mij. Dat wist de Zoon mij ook wel te vertellen. Maar ik ben in de overgang weet je. En het is bloedverziekend heet. Dan zijn dingen verantwoord. Als je sorry zegt daarna.

Komende tijd heeft hij welverdiende vakantie en daarna gaat hij Geschiedenis of Filosofie studeren. Van het laatste heb ik wat gelezen en was na de eerste alinea volledig de draad kwijt. Hij zoekt woonruimte in Amsterdam. Ik heb alle huisbazen al gemaild dat ze hem van alles mogen verhuren als hij 34 is. Want mijn god, wat moet ik zonder hem.
15 juni 2023. Gelukkigste moeder op aarde.

Ik ben er weer. En dat heeft ie van mij.

Het is een tijdje geleden, dat ik u allen mede deelde wat er gebeurde in mijn leven. Maar ik ben er weer hoor. Zoon1 niet, die zit namelijk op Kreta met zijn vrinden. En wat ik van hem krijg zijn foto's van een zonovergoten terras vol flessen wodka. Het is, vrees ik, een kind van zijn moeder. Hoewel ik na een niet nader te beschouwen avond, zo'n twintig jaar geleden, nooit meer wodka heb aangeraakt. Achter die genen komt hij vanzelf. Duidelijker opvoeden kan niet.

Hij heeft eindexamen gedaan, wat voor iedereen in het gezin hier, het gezin bij zijn vader, omwonenden en omringende gemeentes wel duidelijk was. Misschien was het de walmende oven vol met saucijzenbroodjes, het gesla met de deuren of her en der een verheffing van de stemmen, maar het was onmiskenbaar. Het is ook een dingetje natuurlijk, het einde van de middelbare school. Eergisteren bracht ik hem notabene nog naar groep 4 en trok ik eigenhandig zijn eerste losse tandje uit de kleine bakkes. Nu fluisterde ik hem vorige week toe dat ik hoop dat hij het heel erg leuk zou gaan hebben, maar dat ik liever niet heb dat hij een jongedame zwanger maakt of gereanimeerd moet worden vanwege akelig verkeerde pilletjes die hij op de kop kon tikken. Zou ik toch een hinderlijke start van het studentenleven vinden voor de zoon, laat ik wel zijn. Morgen komt hij thuis.

Zoon2 vroeg ineens hoeveel een bruiloft kost. Ik als ervaringsdeskundige gaf daar een antwoord op, waarop hij wat pips werd en meldde dat hij nog even zou nadenken. Waarover, weet geen mens. Een moeder kan slechts hopen. Of vrezen. Ook verloor hij een kies, hij is nogal laat met zulken zaken en ik ben een beetje klaar met zulke zaken, dus voerde niet meer de show op die we vroeger deden met tandenfee nonsens etcetera. Hij gelooft nergens meer in behalve als het om geld gaat en dus gaf ik er niet al teveel aandacht aan. Hij vroeg zich hardop af of er iemand in ons gezelschap misschien nog wat briefgeld had. Hij is inmiddels oud genoeg om te weten dat je met vijftig cent niet ver komt, dus hij liet de inflatie van de tandenfee alvast weten. Voor de zekerheid legde hij zijn tand onder zijn kussen wat ik vergat negeerde en die we waarschijnlijk terug gaan vinden als de wasmachine monteur moet komen. Verder is er geen woord meer aan vuilgemaakt.

De Verkering reist gestaag naar Amsterdam om zijn studenten wijsheden bij te brengen, en als hij dat niet doet vertoeft hij in zijn schuur, of in de bouwmarkt. Het is echt wonderlijk hoeveel zagen en schroefjes en hout een man nodig heeft als hij een schuur heeft. In ons vorige Dorp was de man tevreden met een schep en een boormachine voor alles wat ik opeens bedacht aan werkzaamheden. Hier is het opeens noodzakelijk om een diversiteit aan materieel te bezitten. Ratels, tangen, priemen en zagen komen hier de deur door. Hij brengt uren door met zaken waar ik geen idee van heb, terwijl ik met een kommetje wijn in de tuin zit. Soms hoor ik verontrustend veel gezaag en geboor, maar na verloop van tijd komt de man altijd weer tevoorschijn. Ogenschijnlijk gelukkig met het zaagsel in de haren, en wat mij betreft is het dan goed. Ik stuur dan wel een foto naar Zoon1, want wij lachen daarom. In liefde natuurlijk.

Zoon2 heeft volledig zijn weg gevonden in onze nieuwe Stad. Heeft vrienden en sportmaatjes en sinds kort een heuse bijbaan. Eet ontzettend veel, is groter dan zijn oma, is kampioen geworden met voetbal, heeft een schoenmaat groter dan elke andere man in mijn leven en is sinds vanavond officieel sterker dan ik, net als zijn broer. Daar kwam ik achter doordat ik hem een klein kusje wilde geven.
Dat heeft hij liever niet meer.
Een hoop gegil, mijnerzijds, gekrijs, mijnerzijds, getrek, mijnerzijds, en een flinke duw van de bank (van hem) lag ik op de grond en kon ik afdruipen, het hoongelach van mijn ooit zo lieve kleine Zoon2 in mijn oren nagalmend.

Zoon1 en 2 belden met elkaar. Ik mocht niet weten waarover, want: Broeder tot Broeder. Allemaal hartstikke leuk natuurlijk,tot ze elkander weer de hersens in slaan. En dan mag ik ook niet zeuren.
Het is, kortom, volop genieten.

Ondertussen heb ik een nieuwe baan in de buurt en is mijn treinleven voorbij. Ik kon een tijdlang geen afscheid nemen van mijn geliefde Dorp en Werk en Collega's en, vooral, Vriendinnen... maar het moest wel want ik werd er compleet gek van. Teveel reistijd en te weinig tijd voor andere dingen dan werk. Nu werk ik ongeveer om de hoek en heb superleuke nieuwe collega's en ik kan zowaar mensen gedag zeggen, als ik rondloop. Ik ben niet meer een vreemde, soort van op vakantie. Ik ken nu mensen. Vanmiddag zat ik op een terras en kwam bekenden tegen. Gisteren in de supermarkt kon ik tegen twee mensen hallo zeggen omdat ik ze van gezicht kende. En natuurlijk zit ik in nieuwe appgroepen. Anders telt het niet.

De buren moeten geloof ik wel een beetje aan ons wennen. Ze zeggen niet veel. Maar ik denk niet dat dat komt door de lange avonden in de tuin, want als ik een kommetje wijn op heb, dan fluister ik altijd alles. Dat Zoon1 daar dan hard om lacht... dat heeft ie van zijn vader.